آشپزی مکزیکی: میراث فرهنگی جهانی
به گزارش وبلاگ واحدی، آشپزی مکزیکی، با قدمتی چند هزار ساله، داستان تمدنهای باستانی، استعمار اروپایی و مهاجرتهای متعدد را در خود جای داده است. این هنر آشپزی که در سال 2010 به عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشریت به ثبت رسید، تنها یک سبک آشپزی نیست، بلکه روایتگر تاریخ، فرهنگ و هویت ملتی کهن است.
اگر علاقمند به سفر با بهترین تور مکزیک هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم تور مکزیک از مکزیکوسیتی و کانکون دیدن کنید و بهترین تجربه سفر را داشته باشید.
رژیم غذایی در مکزیک
آشپزی در مکزیک تلفیقی از شیوه های سنتی و بومی و سبک آشپزی اروپایی به ویژه اسپانیایی است. مواد غذایی اصلی تشکیل دهنده ی غذاهای مکزیکی معمولا از محصولات کشاورزی بومی منطقه هستند مثلا ذرت، انواع لوبیا، آووکادو، گوچه و فلفل چیلی. علاوه بر این، برنج هم بخش دیگری از مواد غذایی اصلی را در آشپزی مکزیکی تشکیل می دهد که اسپانیایی ها آن را به مکزیک بردند. اروپایی ها با ورود خود به مکزیک، غذاهای تازهی را به رژیم غذایی این کشور افزوده اند از جمله گوشت حیوانات اهلی نظیر گوساله، گوسفند، بز و مرغ. در پی آن محصولات لبنی هم به غذای مکزیکی ها اضافه شده است. ادویه جات و سبزیجات معطر بخش مهم دیگری از آشپزی مکزیک است.
گرچه اسپانیایی ها در ابتدا سعی داشتند که رژیم غذایی خود را در منطقه توسعه دهند اما این کار عملا غیرممکن بود. بنابراین آشپزی امروزی مکزیک ترکیبی از آشپزی سنتی و اروپایی است. حضور برده های آفریقایی و آسیایی ها در اسپانیای تازه یا مکزیک، باعث شده که سبک آشپزی از آشپزی این نواحی هم تاثیر بپذیرد.
همه این عوامل دست به دست هم داده اند تا آشپزی در نواحی مختلف مکزیک، متفاوت باشد. آشپزی یکی از مهم ترین جنبه های فرهنگ مکزیک و یکی از عوامل جذب جهانگردان به این کشور است. آشپزی مکزیک در سال 2010 به وسیله یونسکو وارد لیست میراث فرهنگی ناملموس بشریت شده است.
غذاهای خیابانی
غذاهای خیابانی بخش مهم و متنوعی از آشپزی مکزیک هستند. غذای خیابانی در مکزیک رواج دارد و بین جهانگردان محبوب است. چرا که فرصتی فراهم می نماید تا جهانگردان علاوه بر لذت چشیدن غذاهای محلی، بتوانند با اهالی ارتباط برقرار نمایند و زندگی آنها را از نزدیک ببینند. یکی از مشهورترین غذاهای خیابانی مکزیک، تاکو ( taco ) نام دارد. این غذا معمولا به اسم وعده غذایی اصلی مصرف نمی شود. برای تهیه این غذا، مواد مختلف را با توجه به ذائقه داخل نان تورتیا می پیچند و با سس سالسا یا آووکادو سرو می نمایند. مواد داخل تاکو بسیار تنوع دارد. از برنج گرفته تا انواع سبزیجات و گوشت. حتی در نواحی ساحلی برای پر کردن آن از غذاهای دریایی استفاده می شود.
در ادامه با چند غذای دیگر مکزیکی آشنا می شویم که باید در سفر به این کشور زیبا حتما امتحان کنید:
چیلاکیل ( Chilaquiles )
این صبحانه سنتی پرطرفدار، از نان تورتیای ذرت سرخ شده تهیه می شود که با سس سالسای قرمز یا سفید، تخم مرغ، گوشت مرغ و گاهی پنیر و خامه سرو می شود.
پوسوله ( Pozole )
به عقیده مردم شناسان، از این سوپ پیش از ورود اسپانیایی ها به اسم غذای مراسم قربانی استفاده می کردند. امروزه این سوپ را در انواع مختلف می توانید در تمام رستوران ها پیدا کنید حتی در رستوران های مکزیکی سایر کشورهای جهان. این سوپ از ذرت پخته به همراه سبزیجات و ادویه تهیه می شود و موقع سرو به آن فلفل، لیمو، پیاز، کاهو و تربچه اضافه می نمایند.
تاکو ال پاستور ( Tacos al pastor )
این غذا یک نسخه متفاوت از تاکو است که قدمت آن به دهه های 1920 و 1930 میلادی برمی شود، زمانی که مهاجران سوری و لبنانی وارد مکزیک شدند.
توستادا ( Tostadas )
این غذا با تورتیای سرخ شده تهیه می شود. نان تورتیا را در روغن سرخ می نمایند تا ترد و طلایی شود. سپس آن را با مواد دیگری مثل لوبیا، پنیر، گوشت، غذاهای دریایی و... ترکیب می نمایند.
Chiles en nogada
این غذا که ترکیبی از سه رنگ پرچم مکزیک را به نمایش می گذارد، از گوشت و ادویه جات و سبزیجات تهیه می شود. فلفل چیلی را با این مواد پر می نمایند و به همراه سسی تهیه شده از گردو، خامه و دانه های انار سرو می نمایند.
Elote یا ذرت مکزیکی
این غذا را که با ذرت تهیه می شود می توانید در گوشه و کنار مکزیک پیدا کنید. برای تهیه آن به شکل سنتی معمولا دانه های ذرت را جدا می نمایند و می پزند. این مواد را داخل ظرف به همراه نمک و فلفل، کره، پنیر و سس مایونز سرو می نمایند. گاهی ذرت را بدون جدا کردن دانه ها، داخل سیخ می فروشند.
انچیلادا ( Enchiladas )
قدمت این غذا به دوران تمدن مایا برمی شود. در آن موقع، قوم مایا ماهی های کوچک را داخل نان تورتیا می پیچیدند. امروزه این نان را با مواد مختلفی چون گوشت، پنیر، غذاهای دریایی، لوبیا سبزیجات یا ترکیبی از همه اینها پر می نمایند. نان های پر شده با سس چیلی پوشانده می شود و یک صبحانه لذیذ و کامل مکزیکی را تشکیل می دهند.
موله ( Mole )
سس موله یکی از سس های رایج در آشپزی مکزیک است که انواع مختلفی از آن تهیه می شود. بیشتر انواع آن از 20 ماده اولیه تهیه می شوند که شامل انواع چیلی است. یکی از مشهورترین انواع آن موله پوبلانو (mole poblano) نام دارد؛ سسی قرمز و لذیذ که همراه با مرغ یا بوقلمون سرو می شود.
گوآکاموله (Guacamole)
گوآکاموله یک سس بر پایه آووکادو است که در مکزیک بسیار محبوب است اما عده کمی می دانند که قدمت آن به دوران تمدن آزتک برمی شود. برای تهیه این سس از پوره آووکادو، پیاز، گوجه، آبلیمو، چیلی، سیر و میخک استفاده می نمایند. این سس را به اسم سایددیش استفاده می نمایند یا با چیپس تورتیا مصرف می نمایند.
تامال (Tamales)
قدمت این غذا هم به دوران تمدن های مایا، آزتک و اینکا برمی شود. برای تهیه آن، خمیر ذرت را با مواد مختلف پر می نمایند و در برگ موز یا پوسته ذرت بخارپز می نمایند. مواد داخل این خمیر بسیار متنوع است؛ گوشت، پنیر، میوه، سبزی، سس موله و انواع چیلی. نباید فراموش کنید که قبل از خوردن این غذا، برگ موز یا پوسته ذرت را کنار بگذارید.
نکات تکمیلی
1. ریشههای پیش از کلمبی
تمدنهای آزتک و مایا نقش مهمی در شکلگیری پایههای آشپزی مکزیکی داشتند. آنها اولین کسانی بودند که ذرت را اهلی کردند و روشهای پیچیدهای برای فرآوری آن، از جمله نیکستامالیزاسیون را توسعه دادند. این فرآیند که هنوز هم در تهیه تورتیا استفاده میشود، ارزش غذایی ذرت را افزایش میدهد.
2. تأثیر انقلاب کشاورزی باستان
کشاورزان باستانی مکزیک با ابداع سیستم چینامپا یا "باغهای شناور"، توانستند محصولات متنوعی را در زمینهای باتلاقی پرورش دهند. این سیستم هوشمندانه که در دریاچههای اطراف تنوچتیتلان (مکزیکوسیتی امروزی) ایجاد شد، امکان کشت همزمان چندین محصول را فراهم میکرد.
3. نقش ادویهجات بومی
فلفلهای چیلی مکزیکی در بیش از 60 گونه مختلف وجود دارند که هر کدام طعم و تندی متفاوتی دارند. پوبلانو، هابانرو و چیپوتله تنها نمونههایی از این تنوع هستند. این فلفلها نه تنها برای طعمدهی، بلکه برای حفظ مواد غذایی نیز استفاده میشدند.
4. تأثیر مهاجرتهای معاصر
در قرن بیستم، موجهای مهاجرت از خاورمیانه تأثیر عمیقی بر آشپزی مکزیک گذاشت. شاورمای لبنانی الهامبخش تاکوی ال پاستور شد که امروزه یکی از محبوبترین غذاهای خیابانی مکزیک است.
5. نقش زنان در آشپزی سنتی
در مکزیک، دانش آشپزی سنتی عمدتاً توسط زنان از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. مایوردوماس یا سرآشپزهای زن صومعههای دوران استعمار، نقش مهمی در ترکیب سنتهای بومی و اروپایی داشتند.
6. تنوع منطقهای
هر ایالت مکزیک سبک آشپزی منحصر به فرد خود را دارد. یوکاتان با غذاهای مایایی خود، اوآخاکا با هفت نوع مختلف موله، و باخا کالیفرنیا با غذاهای دریاییاش شناخته میشوند.
7. نقش شکلات در فرهنگ غذایی
شکلات که برای اولین بار توسط مایاها کشت شد، در آشپزی مکزیک جایگاه ویژهای دارد. نوشیدنی مقدس چوکولاتل با ترکیب کاکائو، وانیل و فلفل، هنوز هم در مراسم سنتی استفاده میشود.
8. جشنوارههای غذایی
جشنوارههای غذایی مکزیک مانند گوئلاگتزا در اوآخاکا و مورلیا در میچوآکان، فرصتی برای نمایش تنوع آشپزی مناطق مختلف و حفظ سنتهای غذایی هستند.
9. آشپزی مدرن مکزیکی
نسل جدید سرآشپزهای مکزیکی با ترکیب تکنیکهای مدرن و مواد اولیه سنتی، آشپزی این کشور را به سطح جدیدی ارتقا دادهاند. رستورانهایی مانند پوخول و کوینتونیل در فهرست 50 رستوران برتر جهان قرار دارند.
10. تأثیر جهانی
آشپزی مکزیکی امروزه در سراسر جهان محبوبیت دارد. تکنیکهای پخت، مواد اولیه و طعمهای مکزیکی در آشپزخانههای سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند.
سخن پایانی
آشپزی مکزیکی نمونهای درخشان از چگونگی تکامل و غنای فرهنگی است که از طریق تعامل تمدنهای مختلف شکل گرفته است. این میراث زنده که همچنان در حال تکامل است، نه تنها بخشی از هویت ملی مکزیک، بلکه گنجینهای ارزشمند برای تمام بشریت محسوب میشود.