مراحل انحصار وراثت چیست؟ - وبلاگ واحدی

بر اساس قانون مدنی، پس از فوت متوفی موضوع توسط اداره ثبت احوال در رایانه ثبت شده و سپس شناسنامه آن فرد باطل و گواهی فوت صادر می گردد. اموال متوفی به طور قهری به وراث منتقل می گردد، اما اگر وراث می خواهند سهم الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، در مرحله نخست باید انحصار وراثت کنند. به این معنا که منحصر بودن آن ها در ارث بردن از فرد متوفی و سهم الارث هر یک از آن ها در دادگاه آنالیز و اثبات گردد.کارکرد گواهی انحصار وراثت نیز آن است که بدون انحصار ورثه، شرایط ورثه و چگونگی تقسیم ترکه به طور رسمی روشن نمی گردد.

مدارک لازم برای تقاضای انحصار وراثت (حصر وراثت)

• ارائه اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل شده آن به ضمیمه درخواست الزامی است .
• اسامی کلیه وراث می بایست در فرم مخصوصی که توسط دادگستری در اختیار متقاضیان قرار می گیرد نوشته و توسط 2 نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می شناسند در یکی از دفاتر اسناد رسمی امضاء شده و امضاء ایشان نیز توسط دفاتر اسناد رسمی گواهی گردد .
• وراث باید پس از فوت متوفی لیست کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول متوفی را به اداره دارایی حوزه محل سکونت متوفی ارائه کنند و رسید آن را دریافت داشته و به همراه تقاضای گواهی انحصار وراثت به دادگاه تقدیم کنند .
• متقاضی می بایست علاوه بر شناسنامه خود کپی برابر اصل شده شناسنامه سایر وراث را نیز تهیه و به دادگاه تقدیم نماید ارائه اصل شناسنامه ها جهت ملاحظه توسط مدیر دفتر دادگاه الزامی است .
• پس از تهیه مدارک فوق الذکر متقاضی باید دادخواستی به خواسته صدور گواهی انحصار وراثت تنظیم و همراه مدارک یادشده به دادگاه ارائه نماید.

مرجع مورد صلاحیت برای صدور گواهی انحصار وراثت

مرجع صلاحیت دار جهت صدور گواهی دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی بوده است. مطابق با ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی راجع به ترکه متوفی در دادگاه محلی اقامه می گردد که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران،آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در حوزه آن بوده است.

اشخاص صلاحیت دار برای ارائه دادخواست انحصار وراثت

وراث متوفی و اشخاص ذینفع (هر شخصی که منفعتی در اموال متوفی دارد) می توانند از شورای حل اختلاف تقاضای صدور گواهی انحصار ورثه کنند نکته قابل توجه اینکه چنانچه وراث و یا اشخاص ذینفع متعدد باشند نیازی به درخواست همگی آن ها نمی باشد و اقدام یک نفر از افراد مذکور برای امضاء و ارائه دادخواست کافی است . درگذشته زوجه از اموال غیرمنقول مانند زمین اعم از عین یا قیمت آن ارث نمی برد و به طور طبیعی در گواهی انحصار ورثه نیز منعکس می شد که زوجه حسب مورد از یک چهارم یا یک هشتم اموال منقول ارث می برد. این در حالی است که با اصلاح قانون مدنی که بر اساس آن زوجه از قیمت اموال غیرمنقول نیز ارث می برد، به طور طبیعی این موضوع در گواهی انحصار وراثت نیز منعکس می گردد. در حقیقت زوجه از حیث اینکه در همه اموال سهم دارد، مشابه سایر وراث است. چنانچه در زمان فوت متوفی، مورث (ارث بر) جنینی باشد که در صورت زنده متولد شدن از متوفی ارث خواهد برد، نمی توان درخواست گواهی انحصار ورثه را تا معین شرایط جنین ارائه کرد و چنانچه درخواست شده باشد رسیدگی باید متوقف گردد.

فرایند دادرسی پس از تقدیم دادخواست

شورا پس از ملاحظه اسناد و مدارک مربوطه با هزینه متقاضی درخواست وی را یک نوبت در یکی از روزنامه کثیرالانتشار یا محلی آگهی می کند. پس از گذشت یک ماه از تاریخ نشر آگهی درصورتی که کسی به آن اعتراض ننماید. بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث گواهی انحصار ورثه که بیانگر معینات و تعداد وراث و نسبت آن ها با متوفی و سهم ایشان از ماترک است صادر می کند. درصورتی که پس از نشر آگهی کسی به مفاد دادخواست معترض باشد و اعتراض خویش را تقدیم دادگاه نماید شورا جلسه ای را جهت رسیدگی معین کرده و به متقاضی و معترض ابلاغ می کند پس از رسیدگی حکم مقتضی صادر می کند که قابل تجدید نظر خواهد بود.

اعتراض به گواهی انحصار وراثت

اگر فردی به گواهی صادرشده درباره انحصار وراثت اعتراضی داشت، می تواند اعتراض خود را اعلام کند، به طور مثال یکی از ورثه ممکن است اعتراض داشته باشد که نامش در گواهی قید نشده است همچنین ممکن است موصی له (فردی که وصیت به نفع او اجرا شده است) یکی از اعتراض کنندگان به گواهی انحصار ورثه باشد.

اشخاصی که می توانند به گواهی انحصار ورثه اعتراض کنند، عبارت اند از:

• دادستان یا رییس حوزه قضایی
• اشخاص ذینفع

نکات مهم در گواهی انحصار وراثت

1. درصورتی که برای محجور قیم معین نشده باشد دادستان می تواند به درخواست گواهی انحصار وراث اعتراض نماید.
2. درصورتی که بهای ترکه بیش از 10 میلیون ریال نباشد ضرورتی برای نشر آگهی نیست در این حالت دادگاه باملاحظه مستند است و مدارک تقدیمی اتخاذ تصمیم می کند.
3. در خصوص وراث روستاییان درصورتی که بهای ترکه بیش از ده میلیون ریال باشد آگهی برای یک بار و در یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی نصب خواهد شد و نیازی به نشر آگهی در جراید نیست.
4. درصورتی که متقاضی نام یک یا چند تن از وراث را در دادخواست اعلام ننماید، عمل وی در حکم کلاه برداری بوده با شکایت ایشان قابل تعقیب و مجازات خواهد بود.

گردآوری: مجله اینترنتی خبرنگاران