وقتی چینی ها برایمان پاپوش می دوزند - وبلاگ واحدی

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، حتماً بارها این جمله را شنیده اید که پا قلب دوم انسان است. همان طور که درد ِ قلب نشانه ای از بیماری هایی است، پا نیز اگر در سلامت نباشد، می تواند مسائلی را برای انسان ایجاد کند .

کفش ایرانی به ویژه تبریز از جمله کالاهایی است که در سلامت جامعه و کاهش هزینه های درمانی نقش بسزایی دارد و می توان گفت که صنعت کفش جزو صنایع استراتژیک در کشور به شمار می رود .

صنعت کفش مقام چهارم در اشتغال کشور را دارد و قطب های فعال و مهمی در شهرهای مختلف از جمله تهران، تبریز، کرمانشاه، زنجان، قزوین، قم و مشهد در این صنعت مشغول به فعالیت هستند .

صنعت کفش را از پا نیاندازیم

طبق آمار، ایران در زمینه فراوری کفش، صندلی دوازدهم را در جهان به خود اختصاص داده و سالانه 177 میلیون جفت کفش در این کشور فراوری می گردد، به طوریکه سهم ایران از فراوری جهانی 0، 8 درصد است و در این میان میزان مصرف کفش در ایران 227 میلیون جفت در سال برآورد شده که سهم ایران از مصرف جهانی 1، 1 درصد بوده و سهم واردات از مصرف نیز 22، 4 درصد است .

خیابان طالقانی، یکی از زیباترین و قدیمی ترین خیابان های تبریز است که بخشی از تاریخ کهن این شهر در آن نهفته است. در این خیابان کفاش هایی وجود دارد که بیش از نیم قرن در آنجا فعالیت می نمایند.

آقای تبریزی که نیم قرنی می گردد کارش فراوری کفش های تبریزی است، 58 سال دارد. او دقیقا زمانی که هنوز قدش به پدال چرخ نمی رسید، پا به پای پدر کفاشی نموده است .

حاج احد دو فرزند دارد که به گفته خودش هیچ کدام از آنها علاقه ای به ادامه شغل پدرشان ندارند و به کارهای دیگر مشغول هستند. آنها می گویند، هیچ سودی در کفاشی نیست .

او می گوید: قبلا، سفارش دوخت و فروش کفش زیاد بود، ولی اکنون موقعیت خیابان و شرایط جامعه به گونه ای شده که دیگر در کنار دوخت، کار تعمیر کفش را هم انجام می دهم .

بوی چرم طبیعی و چسب کفش، در مغازه 12 متری اش در هم آمیخته و کوهی از کفش نیز دیده می گردد. در این حین آقای تبریزی یکی از کفش ها را برمی دارد و تعدادی از کفش ها به پایین سرازیر می شوند، او با خنده این ریزش را به بهمن کفش ها تشبیه می نماید .

از او می پرسم، این همه کفش تعمیری اینجاست، حتما خیلی از کفش ها گم شده و یا به فراموشی سپرده می گردد که می گوید: اینکه کفشی را به اشتباه به یک نفر بدهم، امکان ندارد، چون زیر کفش برچسب می زنم و نام و شماره تلفن صاحب کفش را می نویسم ولی احتمال اینکه یک جفت کفش، زیر میزی یا کمدی بیافتد و پیدا نگردد وجود دارد که بعد از یکی دو ساعت گشتن، آنها را هم پیدا می کنم.

زن میان سالی وارد مغازه می گردد، یک جفت کفش برای تعمیر آورده است؛ کفش ها تقریبا نو به نظر می رسند اما به دلیل تنگی قرار می گردد تا حاج احد آنها را قالب گیری کند .

آقای تبریزی با خنده می گوید: اکثر مشتری های من خانم هستند، زیرا خانم ها به لباس و کفش خود اهمیت می دهند و اگر یک بند کفش شان خراب گردد، بلافاصله آن را برای تعمیر می آورند ولی آقایان اینطور نیستند؛ تا از کفش هایشان اعتراف نگیرند، جسد آنها را تحویل ما کفاش ها هم نمی دهند .

حاج احد ادامه می دهد: البته من 40 سال فقط کفش نو دوخته ام که اکثرا مردانه بودند؛ بسیاری از مشتری هایم سابقه 30 ساله دارند؛ حتی برای چند نفرشان 11 سال پیش کفش دوخته ام که الان نیز همان کفش را پا می نمایند .

از او تعداد کفش هایی که هر روز تعمیر می نماید را می پرسم که می گوید: من آدم وسواسی هستم و به کاری که انجام می دهم، حساسیت زیادی دارم، از این رو شاید تعداد دوخت هر روز من کم باشد ولی کاری که تحویل می دهم، فرق چندانی با کفش نو ندارد .

او می افزاید: الان 63 کفش فروش در خیابان های تبریز و از محلات اعیان نشین به علت یک نقص کوچک در کفش، نمی توانند آن را بفروشند و برای تعمیر به اینجا می آورند، زیرا می دانند که آن کفش را بدون عیب تحویل خواهم داد .

در خصوص دوخت کفش برای چهره های معروف سوال می کنم که در پاسخ می گوید: برای افراد شاخص زیادی در عرصه سیاست، دانشگاه و پزشکی، کفش دوخته ام ولی واقعا برای من، شخصیت افراد مهم نیست بلکه جنسی که تحویل می دهم و کیفیت آن مهم است .

پای رکود در بازار بی رمق کفش

آقای تبریزی دل پُری از کفش های ترکیه و چینی دارد و معتقد است که این کفش ها، بازار داخلی را خراب نموده است .

او ادامه می دهد: این همه حرف از گرانی می زنیم ولی به خدا قسم که قیمت کفش ایرانی تغییری ننموده است و من همیشه به مشتری های خود تاکید می کنم تا کفش ایرانی بخرند زیرا با هر خرید آنها، یک چرخ کفش دوزی می چرخد و یک خانه، نان در سفره اش خواهد داشت .

کفش از پای صنعت درآمده است

آقای تبریزی به افزایش تعداد کفش های تعمیری بعد از تورم و گرانی در کشور هم اشاره می نماید و می گوید: همان طور که گفتم، کفش های ایرانی افرایش قیمت آنچنانی نداشتند ولی کفش های خارجی که مردم را با برند خود فریب داده اند بیشتر برای تعمیر می آیند زیرا کفش مارک دار خارجی با افزایش قیمت 2 و یا حتی 3 برابری روبه رو شده است .

او خلاء حمایت از کفاشان ایرانی را عامل اصلی مسائل موجود در صنعت کفش می داند و در این خصوص می گوید: میزان فراوریات و صادرات ما بسیار کم است و اگر بتوان با حمایت، انواع مدل های کفش را فراوری کرد، دیگر بازار بر کفش های ترکیه و چینی تنگ خواهد شد ولی چنین حمایتی نمی گردد.

این کفاش تبریزی از غیرفعال بودن اتحادیه و تعاونی هم گلایه دارد و می گوید: چرا باید کارخانه هایی مانند تراکتورسازی و یا ماشین سازی تعاونی و اتحادیه خوبی داشته باشند و کارگرهایش بتوانند به راحتی از آنجا خانه بخرند و از تسهیلات آنها استفاده نمایند ولی چنین شرایطی برای تعاونی و اتحادیه کفش وجود نداشته باشد .

او اضافه می نماید: به قدری حمایت نشده ایم که الان کفاشانی داریم که 60 سال سن دارند ولی هنوز مستاجر هستند .

از نظر آقای تبریزی، یک کفش خوب، کفشی است که سبک، راحت و انعطاف پذیر باشد و مهم ترین عامل در نگهداری کفش، نحوه پوشیدن و درآوردن آن است ک حتما باید کفش را بعد از اینکه از پا در آورده شد در قالب گذاشته گردد تا آن نمِ پا، کفش را دچار شکستگی نکند .

به چند مغازه بالاتر در خیابان تاریخی طالقانی می روم؛ مغازه های فروش کفش چرم مردانه که همه کفش ها جزو فراوریات خودشان است.

بوی چرم همه جای مغازه را فرا گرفته است؛ آقای حسن تقی زاده حقیقی، پیشکسوت کفش دوزی (کفش دست دوز چرم) در تبریز است، متولد 1324 و از 6 سالگی وارد این کار شده است .

حسن آقا می گوید: 12 ساله بودم که سرپرست خانواده شدم و راهی جز کار کردن سخت نداشتم، مدت ها در کارگا ه های مختلف در بازار به عنوان شاگرد کار کردم .

او ادامه می دهد: ولی یک روز با خودم گفتم که وقتی چرخه کفاشی کوتاه است چرا من برای یکی دیگر کار کنم؟ وقتی 19 سال داشتم تصمیم گرفتم چرم بخرم و خودم بدوزم و به وسیله فروش آن امرار معاش کنم .

آقای تقی زاده اضافه می نماید: الان هم سال هاست که یک کارگاه دارم و با یاری برادرهایم آن را می چرخانیم و اینجا نیز مغازه فروش فراوریاتمان است .

به او می گویم، اگر به گذشته برگردید باز هم این کار را انتخاب می کنید که می گوید: هر کسی جای من بود، راهی جز کار کردن نداشت و من اگر باز در آن شرایط باشم باید فقط کار کنم .

ماشین میلیاردی زیر پایش است ولی کفش خوب در پایش نیست

در گذشته کفاشی یکی از شغل های خوبی محسوب می شد ولی الان بازارشان خراب شده است. آقای تقی زاده این را می گوید و ادامه می دهد: قدیمی ها می گویند که دوست به سر آدم نگاه می نماید و دشمن به پای آدم! از این رو باید کفش درست و حسابی پوشید ولی دیگر نسل جدید به این موضوع توجه نمی نمایند و حتی در چند مورد من دیده ام که فردی با ماشین میلیاردی اینجا نگه داشته ولی کفش خوبی به پا نداشته و این همان تناقضی است که در مردم ایجاد شده است .

دندان و کفش دو شاخص مهم انسان

حسن آقا حتی به دوست فرانسوی اش هم اشاره می نماید و می گوید: روزی دوستم بهم گفت که در اروپا هر جور لباس بپوشی، فرقی نمی نماید، ولی دندان و کفش دو شاخص اصلی هستند که به آن توجه زیادی دارند .

او خاطره ای از روزهای سربازی اش در سنندج هم تعریف کرد: وقتی سربازی رفتم، من را به بخش خدماتی فرستادند، وقتی افسر ارشد از ما پرسید که چه کاری از دستمان بر می آید، من به شوخی گفتم که برای شاه کفش می دوزم و او هم باور نکرد و فرمانده را صدا زد که از شانسم، آن فرمانده هم به کفش علاقه زیادی داشت؛ از من چند سوال در خصوص کفش پرسید بعد از آن مرخصی 10 روزه به من داد تا به تبریز بیایم و وسایل کفش دوزی خود را هم با خود ببرم و این شد که من آنجا کفش سربازان و فرماندهان را تعمیر می کردم .

پاپوش برای کفش تبریزی

آقای تقی زاده می گوید: دیگر صنعت کفش دوزی چرم، نفس های آخرش را می کشد و اگر حمایتی نگردد، تا 15 سال آینده اثری از آن باقی نخواهد ماند زیرا وقتی به یک جوان کفش را نشان می دهم و شرح می دهم که زیره آن هم از چرم است، باور نمی نماید و حتی بارها از من پرسیده اند که پاشنه کفش از چوب است؟

حسن آقا معتقد است که کفش تبریز رقیبی در جهان ندارد و در حد کیفیت ایتالیا و حتی بهتر از آن است .

او با اشاره بر اینکه یک کفش دست دوز چرمی از پنج مرحله عبور می نماید تا به پای ما برسد، می افزاید: متاسفانه گرانی در چرم اثر گذاشته است و روز به روز تعداد افرادی که در کار چرم و کفش دست دوز هستند، کمتر می گردد.

این کفاش قدیمی تبریز، افرادی چون اصل نژاد و غفاری را افتخار صنعت کفش ایران می داند .

او می گوید: جوانان ما دنبال مهارت نیستند و علاقه ای به مهارت آموزی ندارند و البته روسای اتحادیه ای هم که بر سر این کار آمده اند هم هیچ اطلاعی از کفش ندارند و اگر از آنها سوال کنید که یک کفش از چند پا چرم ساخته می گردد، مطمئن باشید نمی داند .

فراوری 95 درصد کفش های تمام چرم کشور در تبریز

رئیس اتحادیه کفاشان تبریز می گوید: هم اکنون 4 هزار و 580 واحد فراوریی در صنعت کفش در تبریز فعالیت می نمایند و اتحادیه کفاشان تبریز به عنوان بزرگ ترین اتحادیه فراوریی کشور شناخته می گردد که در سال 95 به عنوان اتحادیه برتر و نمونه کشور انتخاب شده است .

به گفته جباریان فام، 40 هزار نفر در تبریز به صورت مستقیم در صنعت کفش فعالیت می نمایند و بیش از 110 هزار نفر نیز در این شهر از این صنعت ارتزاق می نمایند .

او می گوید: کفش دست دوز چرم تبریز در سال گذشته ثبت ملی شده که کوشش داریم تا سال جاری یا حداکثر سال آینده آن را ثبت جهانی کنیم که در این رابطه نیازمند حمایت مسوولان ملی و محلی هستیم .

آنطور که رئیس اتحادیه کفاشان تبریز می گوید، 95 درصد کفش های تمام چرم کشور در تبریز فراوری می گردد و بیش از 60 درصد فراوری کفش کشور در تبریز اتفاق می افتد .

کفش های جفت شده درپای مسائل

جباریان متذکر می گردد: در سال های گذشته حدود 600 نفر در تبریز در فراوری کفش دست دوز فعالیت داشتند که اکنون این تعداد به کمتر از 50 نفر رسیده و اگر نتوانیم این صنعت را به نسل آینده انتقال دهیم دیگر فقط خاطره ای از آن باقی خواهد ماند.

میزان واردات کفش در کشورهای جهان در سال 2018 ، معادل 11 میلیارد جفت برآورد شده و میزان صادرات نیز 12، 8 میلیارد جفت بوده است. ایتالیا با 48، 15 دلار بالاترین متوسط قیمت کفش صادراتی را داراست و کنیا با 0، 86 دلار پایین ترین نرخ را دارد. متوسط قیمت کفش صادراتی ایران نیز 6، 06 دلار است. آمریکا، آلمان، بریتانیا، ژاپن و فرانسه در صدر فهرست برترین واردنمایندگان کفش در جهان قرار دارند. چین با فراوری 13 هزار و 523 میلیون جفت کفش در سال مقام نخست فراورینمایندگان را به خود اختصاص داده و سهم آن از فراوری جهانی 57 درصد است این درحالی است که به عقیده کارشناسان کشور ایران توانایی فراوانی برای رقابت با این کشورها و گسترش صادرات کفش دارد .

واحدهای فراورینماینده چرم و کفش تبریز در حالی که می توانستند هر کدام سفیر ایرانیان در جای جای جهان باشند اما رفته رفته به کما می فرایند تا دیگر جز نام و نشان و خاطره ای در آلبوم صنعت این خطه، چیز دیگری به یادگار نگذارند و این یعنی پای کفش تبریز می لنگد .

صنعت کفش تبریز در حدود یک قرن فعالیت پرفراز و نشیب خود، رونق بخش اقتصاد غیر نفتی ایران بوده است اما اکنون با مسائلی دست و پنجه نرم می نماید که به نظر می رسد نجات آن از مرگ حتی با میلیاردها تومان ممکن نباشد .

نام های آشنای جای مانده در صنعت کفش همچون اصل نژاد، مرغوب و غفاری هر کدام حکایت مردانی است که کارگاه هایشان می توانست پرچمی از سرافرازی و نمادی از توانمندی باشد اما این مراکز به جای اینکه تبدیل به برندهای جهانی شوند روز به روز بی نام و نشان تر می شوند .

صنعت کفش تبریز زیر پای واردات

واحدهای چرم و کفش تبریز در حالی یک به یک و در مقابل چشم دولت مردان و نمایندگان متعهد و دلسوز به رکود می فرایند که کشورهای دیگری همچون چین، ترکیه و حتی پاکستان توانمندسازی واحدهای مشابه را در دستور کار خود قرار داده اند و امروز و در روزهایی که رهبری به اقتصاد مقاومتی فرمان می دهند، همه نشسته اند و ناله می نمایند و توپ را در زمین دیگری می اندازند .

کفش تبریز که همیشه به عنوان برند در بازارهای کشور همچنین جهان مطرح بوده است، این روزها به دلیل شرایط نا به سامان بازار و واردات بی رویه رو به نابودی است .

کمبود مواد اولیه و مسائل گمرکی و امور مالیاتی مواردی است که فراورینمایندگان از آن ناراضی بوده و از سوی دیگر نیز ورود کفش های چینی و ترکیه ای شرایط این بازار را با آشفتگی هایی روبرو نموده است .

منبع:فارس

،