چربی خطرناکی که در بدن پنهان است و می تواند ریسک مرگ را افزایش دهد - وبلاگ واحدی

این تحقیق نشان داده است که حتی در افرادی که BMI طبیعی دارند، وجود مقادیر بالایی از این نوع چربی می تواند خطر مرگ و بستری شدن بر اثر بیماری های قلبی را افزایش دهد. این یافته ها نگرش ما را نسبت به چربی بدن و نحوه توزیع آن تغییر می دهند و نشان می دهند که توجه صرف به وزن یا شاخص توده بدنی کافی نیست.

چربی ای که درون عضلات پنهان شده است

بدن انسان برای عملکرد طبیعی به میزانی چربی احتیاج دارد. بعضی از این چربی ها زیر پوست ذخیره می شوند، بعضی دیگر اطراف اندام های داخلی را می پوشانند، و میزان کمی نیز درون بافت های عضلانی قرار گرفته است. این چربی بین عضلانی که به اختصار IMAT نامیده می گردد، در میان الیاف عضلانی اسکلتی یافت می گردد و میزان آن در هر فرد فرق دارد.

وجود میزان کمی از این چربی طبیعی است، اما در بعضی افراد، مخصوصاً با افزایش سن یا در شرایط خاص، میزان آن بیشتر از حد معمول می گردد. این شرایط که نفوذ چربی در عضلات یا مایوستئاتوز (Myosteatosis) نام دارد، می تواند عوارض مختلفی به همراه داشته باشد، از جمله کاهش قدرت عضلانی، مسائل حرکتی، و اختلالات متابولیکی.

اما تأثیر IMAT بر سلامت قلب هنوز به طور کامل شناخته نشده بود. این پژوهش کوشش کرد تا تعیین کند که آیا این نوع چربی می تواند عاملی خطرساز برای بیماری های قلبی باشد یا خیر.

ارتباط بین چربی عضلانی و بیماری های قلبی

در این تحقیق، پژوهشگران کوشش کردند تا رابطه بین کیفیت عضلات و اختلال عملکرد ریزگردش خون کرونری (Coronary Microvascular Dysfunction - CMD) را آنالیز نمایند. CMD نوعی آسیب به رگ های خونی کوچک تغذیه نماینده قلب است که می تواند زمینه ساز بیماری های قلبی جدی مانند حمله قلبی (Heart Attack) و نارسایی قلبی (Heart Failure) باشد.

این پژوهش روی 669 بیمار انجام شد که به علت درد قفسه سینه (Chest Pain) یا تنگی نفس (Shortness of Breath) به بیمارستان مراجعه نموده بودند، اما نشانه ای از تنگی عروق کرونری (Obstructive Coronary Artery Disease) در آنها مشاهده نشده بود.

حدود 70 درصد از این افراد زن بودند، 46 درصد از نژادهای غیرسفیدپوست بودند، و میانگین سنی آنها 63 سال بود.

پژوهشگران با استفاده از اسکن PET/CT (Positron Emission Tomography/Computed Tomography) شرایط قلب بیماران را آنالیز کردند. علاوه بر این، با استفاده از سی تی اسکن (CT Scan) ترکیب بدن آنها را تحلیل نموده و میزان چربی بین عضلانی را میزان گیری کردند.

نتایج: خطر بیشتر برای افراد با چربی بین عضلانی بالا

آنالیز ها نشان داد که بیمارانی که IMAT بیشتری داشتند، به میزان قابل توجهی بیشتر در معرض CMD بودند و احتمال مرگ یا بستری شدن بر اثر بیماری های قلبی در آنها بیشتر بود.

به ازای هر 1 درصد افزایش در میزان چربی بین عضلانی، خطر ابتلا به CMD حدود 2 درصد افزایش یافت. علاوه بر این، خطر وقوع یک حادثه جدی قلبی، مانند حمله قلبی (Heart Attack) یا نارسایی قلبی (Heart Failure)، 7 درصد بیشتر شد.

این ارتباط حتی پس از در نظر گرفتن سایر عوامل خطرساز، از جمله BMI، فشار خون، و سطح کلسترول، همچنان برقرار بود. درواقع، این یافته ها نشان می دهند که چربی عضلانی ممکن است یک عامل خطر مستقل برای بیماری های قلبی باشد.

ترکیب بدن مهم تر از وزن کلی بدن است

یکی از یافته های جالب این پژوهش این بود که محل ذخیره چربی در بدن اهمیت زیادی دارد. برخلاف تصور رایج، افرادی که چربی بیشتری را زیر پوست خود ذخیره می نمایند (چربی زیرپوستی - Subcutaneous Fat) لزوماً در معرض خطر بیشتر بیماری های قلبی نیستند.

اما کسانی که چربی بیشتری در عضلات خود دارند، با خطرات بالاتری روبرو اند. این موضوع نشان می دهد که چربی بین عضلانی ممکن است باعث ایجاد التهاب (Inflammation) و اختلال در متابولیسم گلوکز (Glucose Metabolism) گردد. این فرایندها می توانند زمینه ساز مقاومت به انسولین (Insulin Resistance) و سندروم متابولیک (Metabolic Syndrome) شوند، که هر دو از عوامل اصلی بیماری های قلبی محسوب می شوند.

به گفته پژوهشگران، چربی بین عضلانی احتمالاً باعث آسیب های تدریجی و مزمن به رگ های خونی، از جمله رگ هایی که عضله قلب را تغذیه می نمایند، می گردد. این آسیب ها در نهایت می توانند به نارسایی قلبی (Heart Failure) و حتی مرگ زودرس منجر شوند.

پژوهش های بیشتری ضروری است

با وجود این نتایج مهم، پژوهشگران تأکید می نمایند که این تحقیق محدودیت هایی دارد و برای درک کامل تأثیر IMAT بر سلامت قلب، به مطالعات بیشتری احتیاج است.

سؤال مهم این است که آیا کاهش چربی بین عضلانی می تواند خطر بیماری های قلبی را کاهش دهد؟ و اگر چنین است، برترین روش برای کاهش این چربی چیست؟

آیا تغییرات در رژیم غذایی و ورزش می توانند میزان IMAT را کاهش دهند؟ یا اینکه باید در پی روش های درمانی جدیدتری برای کنترل این نوع چربی باشیم؟

پاسخ به این پرسش ها می تواند به ایجاد راهکارهای مؤثرتر برای کاهش خطر بیماری های قلبی یاری کند و جان بسیاری از افراد را نجات دهد.

منبع: European Heart Journal