چه فیلم هایی می توانند نماینده ایران در اسکار 2021 باشند؟ - وبلاگ واحدی

ایران می بایست تا 11 آذرماه (1 دسامبر) نماینده رسمی خود برای حضور در بخش بهترین فیلم بین المللی اسکار 2021 را به هیأت انتخاب آموزشگاه علوم و هنرهای سینما معرفی کند، اما به دنبال شیوع گسترده بیماری کرونا بسیاری از فیلم های مهمی که انتظار داشتیم طی سال 1399 روی پرده بروند، هنوز اکران نشده اند و یکی از شرط های اصلی آموزشگاه برای شرکت دادن فیلم ها در رقابت تصاحب جایزه بهترین فیلم بین المللی اکران عمومی حداقل یک هفته ای فیلم ها در کشورشان است. با این اوصاف تکلیف نماینده ایران در اسکار 2021 چه می گردد؟

• 10 فیلم برنده اسکار دهه گذشته از بهترین تا بدترین

سال جاری به دنبال تعطیلی سالن های سینما، آموزشگاه فیلم هایی را که فقط به صورت آنلاین اکران شده باشند را هم در چرخه رقابت قرار می دهد، با این شرط که این آثار به دنبال اکران عمومی بوده باشند اما شرایط برای اکران مطلوب آن ها فراهم نیامده باشد. ولی در ایران اغلب فیلم های عظیم و پرهزینه تن به اکران آنلاین نمی دهند؛ زیرا در چنین بستری فعلا تأمین امنیت فیلم ها ممکن نیست و پس از چند ساعت نسخه دزدی آن ها در اینترنت آماده دانلود است! از سوی دیگر بسیاری از این آثار قصد دارند نماینده ایران در اسکار 2021 باشند چون سال آینده علاوه بر اینکه برای راهیابی به مراسم اسکار باید با فیلم های جا مانده از سال 2021 رقابت نمایند، بلکه می بایست با فیلم هایی همچون یک قهرمان از اصغر فرهادی، شب، داخلی، دیوار از وحید جلیلوند و حتی نگهبان شب از رضا میرکریمی هم وارد رقابت شوند.

با تمام این تفاسیر فیلم های ایرانی برای راهیابی به اسکار 2021 باید اکران محدود و چند روزه ای را در بعضی شهرها تجربه نمایند و اینطور که پیداست تهیه نمایندگان فیلم هایی همچون درخت گردو و جنایت بی دقت هم چنین تصمیمی دارند و طی آبان و آذر احتمالا شاهد اکران محدود آن ها خواهیم بود. در ادامه به آنالیز مهم ترین فیلم هایی می پردازیم که قاعدتا فهرست اولیه انتخاب نماینده ایران در مراسم اسکار را تشکیل می دهند.

1. خورشید

جدیدترین ساخته مجید مجیدی حضور نسبتا موفقی در جشنواره ونیز 2020 داشت و توانست بازخوردهای مثبتی از سوی منتقدین و تماشاگران دریافت کند. بن مایه فیلم خورشید درباره بچه ها کار است و با توجه به سیاست های سال های اخیر اسکار بدون شک چنین موضوعی می تواند شانس موفقیت یک فیلم در بخش اسکار بهترین فیلم بین المللی را افزایش دهد. مجیدی پیش از این با فیلم بچه های آسمان در سال 1999 به نخستین کارگردان ایرانی تبدیل شد که فیلمش در جمع نامزدهای نهایی بخش بهترین فیلم خارجی زبان نهاده شد. بازی بازیگران فیلم خورشید بسیار قابل توجه است و حتی جایزه مارچلو ماسترویانی (بهترین بازیگر نوظهور) در جشنواره ونیز هم به روح الله زمانی رسید و فیلم از این جهات هم می تواند قابل توجه قرار بگیرد. به این دلایل نهمین فیلم بلند مجید مجیدی احتمالا نماینده شایسته ای برای سینمای کشورمان در اسکار 2021 باشد.

2. درخت گردو

درخت گردو هم مانند خورشید از داستان احساسی بهره می برد و تم های انسان محبت آمیز آن می توانند توجه اسکار را به خود جلب کند. داستان این فیلم بر مبنای واقعه تلخ بمباران شیمیایی سردشت نوشته شده است و برشی از زندگی مرد کردی به نام قادر مولان پور و خانواده او را به تصویر می کشد. درخت گردو در سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر مورد توجه بینندگان و منتقدین نهاده شد و توانست دو سیمرغ بهترین کارگردانی (محمدحسین مهدویان) و بهترین بازیگر مرد (پیمان معادی) را از آن خود کند.

طبق اعلام مرتضی شایسته سخنگوی شورای صنفی نمایش، فیلم درخت گردو قرار است از 8 تا 13 آبان ماه در کردستان اکران عمومی گردد. به نظر می رسد این تصمیم سازندگان درخت گردو برای حضور احتمالی این فیلم در اسکار 2021 باشد.

3. جنایت بی دقت

شهرام مکری طی سال های اخیر حضور نسبتا موفقی در جشنواره های بین المللی داشته است و فیلم های او در رویدادهایی همچون ونیز و برلین عملکرد راضی نماینده ای داشته اند و جدیدترین ساخته اش جنایت بی دقت هم در جشنواره ونیز 2020 از سوی انجمن منتقدین مستقل تحسین شد. همچنین این فیلم در حاشیه این رویداد توانست یک پخش نماینده اروپایی و بین المللی هم پیدا کند که می تواند نقش به سزایی در موفقیت آن داشته باشد.

امیرحسین حیدری مدیر شرکت پخش نمایش گستران که وظیفه پخش و توزیع جنایت بی دقت در ایران را برعهده دارد، چند روز قبل اظهار داشت این فیلم ممکن است یکی آثار حاضر در فهرست اولیه هیأت انتخاب نماینده ایران در اسکار باشد و به همین خاطر در صورت تعطیلی سینماهای تهران، این فیلم طی هفته های آینده به صورت محدود در شهرستان ها اکران خواهد شد تا شرایط حضور در اسکار 2021 را به دست آورد.

برخلاف حیدری بعضی از سینماگران و اصحاب رسانه های سینمایی تصور می نمایند جنایت بی دقت گزینه مناسبی برای رقابت در اسکار 2021 نیست؛ زیرا این فیلم نه تنها نتوانست در بخش افق های جشنواره ونیز در کسب جوایز اصلی به توفیق چندانی دست یابد، بلکه فرم روایی و ساختاری آن هم به شکلی نیست که چندان مطابق سلیقه آموزشگاه باشد. اگر مبنای انتخاب و معرفی نماینده به اسکار را حضورهای بین المللی فیلم ها قرار دهیم، آثاری همچون دشت خاموش، یلدا و خورشید بسیار بهتر از جنایت بی دقت عمل نموده اند.

4. شنای پروانه، آتابای و سایر فیلم ها

بدون شک هر کارگردان و تهیه نماینده ای دوست دارد فیلمش در رویدادی همچون اسکار حضور یابد، اما در شاخه بهترین فیلم بین المللی که علاوه بر فیلم ساز جایزه افتخاری برای سینمای یک کشور هم به شمار می رود، انتخاب باید درست و منطقی باشد. هر سینمادوستی بر منطق و نوع نگاه آموزشگاه علوم و هنرهای سینما طی سال های اخیر واقف است، این رویداد درست یا غلط بیشتر به فیلم هایی توجه نشان داده است که از موضوعات انسان محبت آمیز و مسائل جهانی صحبت می نمایند یا توجه خاصی به اقلیت های جنسیتی و قومی دارند. به همین خاطر نمی توان شنای پروانه را نماینده قابلی برای حضور در اسکار 2021 دانست. این فیلم از فیلم نامه مناسبی بهره می برد که به درستی راستا کاتارسیس شخصیت اصلی اش را ترسیم می نماید و در خاتمه بر حفظ بنیان خانواده هم تأکید دارد، اما موضوعاتی همچون غیرت ایرانی، فضای گانگستری ایرانی فیلم و چیزهایی از این دست باعث می شوند نخستین ساخته محمد کارت در رقابت با سایر فیلم ها شانس چندانی نداشته باشد. شاید اگر به دنبال انتخاب بهترین فیلم سینمای ایران در سال 1399 توسط منتقدین ایرانی باشیم، شنای پروانه در رده های نخست فهرست پیشنهادی اغلب منتقدین قرار بگیرد، اما برای رقابتی همچون اسکار چنین نخواهد بود.

آتابای به کارگردانی نیکی کریمی توانست در سی وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد سیمرغ بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و 3 شاخه دیگر گردد و در یک نگاه کلی اثر منسجم و قابل احترامی است. این فیلم از موضوع انسانی هم صحبت می نماید، اما تا به این ساعت حرفی از تصمیم سازندگان آن برای تجربه اکران محدود یا گسترده به میان نیامده است و معین نیست آن ها برنامه ای برای حضور در اسکار 2021 دارند یا خیر. داستان فیلم آتابای درباره مردی میان سال به نام کاظم است که در روستای پیرکندی شهرستان خوی زندگی می نماید. او پس از تجربه یک شکست عاطفی از دانشگاه انصراف داده و به زادگاه اش بازگشته است. خواهرش در جوانی خودسوزی نموده است و پس از آن مسؤولیت سرپرسی و تربیت پسر خواهرش با اوست و داستان آتابای بر مبنای چنین موضوعاتی به جلو می رود و در ادامه تم های عاشقانه ای به آن اضافه می گردد.

بعضاً از فیلم هایی همچون روز صفر یا دشت خاموش هم به عنوان نماینده احتمالی ایران در اسکار 2021 یاد می گردد، اما تا به این ساعت اطلاع دقیقی از پروانه نمایش و شرایط اکران این فیلم ها در دسترس نیست. همچنین در مورد فیلم روز صفر با اینکه نخستین اثر سعید ملکان در جشنواره فجر مورد توجه نهاده شد، اما داستان فیلم -به واسطه سوژه- بیشتر برای مخاطب ایرانی جذاب است و نمی توان شانس چندانی برای موفقیت بین المللی آن قائل شد.