اطلاعاتی تازه از کشف اولین فوران رادیویی سریع تکرارشونده و منظم - وبلاگ واحدی

تابش فوران های رادیویی سریع معمولا بدون نظم، دلیل و یا الگوی مشخصی در کیهان منتشر می گردد. مسئله ای که مطالعه این پدیده را برای اخترشناسان بسیار سخت می نماید.

FRB 180916.J0158+65 اما ماجرای متفاوتی دارد. این پدیده هر 16/35 روز یک بار و با الگویی مشخص تکرار می گردد. به این ترتیب که در چهار روز یک یا دو فوران در هر ساعت اتفاق می افتد و پس از آن منبع فوران به مدت 12 روز خاموش می گردد و بار دیگر این فرآیند تکرار می گردد.

اخترشناسان با یاری تلسکوپ رادیویی CHIME در کانادا این چرخه را به مدت 409 روز رصد کردند. با این وجود اخترشناسان از دلیل و معنای این چرخه اطلاعی ندارند. اما محتمل است که این فوران رادیویی سریع بخشی از پازل پیچیده این پدیده های مرموز باشد.

پیش از این و در 235امین گردهمایی انجمن نجومی آمریکا اخترشناسان حاضر در این پروژه اطلاعاتی از این کشف را ارائه نموده بودند. مقاله مربوط به این پژوهش نیز به تازگی در سرور arXiv منتشر شده تا دیگر اخترشناسان به آنالیز آن بپردازند.

فوران رادیویی سریع چیست؟

فوران رادیویی سریع یا FRB فوران بسیار عظیم و پرانرژی است که در طیف رادیویی و تنها برای چند هزارم ثانیه اتفاق می افتد. در همین زمان بسیار کوتاه اما انرژی معادل صدها میلیون برابر انرژی خورشید آزاد می گردد. اولین فوران رادیویی سریع در سال 2007 کشف شد و هنوز دلیل وقوع این پدیده و سازوکار آن برای اخترشناسان مشخص نیست.

بیشتر FRBها تنها برای یک بار رخ می دهند و اخترشناسان نمی توانند یک پدیده را بار دیگر مشاهده نمایند. این مسئله دنبال کردن یک FRB و یافتن کهکشانی که تابش از آن ساطع شده را بسیار مشکل می نماید. اما بعضی از FRBها، البته اغلب بدون نظم خاصی، چند بار در طول موج رادیویی تابش می نمایند و اخترشناسان می توانند کهکشان میزبان فوران رادیویی سریع را پیدا نمایند.

سال گذشته و در پروژه CHIME هشت فوران رادیویی سریع تکرارشونده کشف شد تا در مجموع تعداد FRBهای تکرارشونده به عدد 10 برسد. این در حالی است که تا کنون و در مجموع بیش از 150 فوران رادویی سریع کشف شده است.

فوران رادیویی سریع FRB 180916.J0158+65 نیز در لیست یافته های جدید تلسوپ رادیویی CHIME قرار داشت. در ابتدا به جز تکرارشونده بودن این پدیده مورد خاص دیگری توجه اخترشناسان را به خود جلب نکرد. اما با ادامه رصدهای CHIME مشخص شد که این فوران رادیویی از الگوی خاصی پیروی می نماید.

منظم بودن این FRB کشف مهم و هیجان انگیزی است که می تواند به رمزگشایی از این پدیده های مرموز یاری کند.

یک کهکشان مارپیچی محل وقوع این FRB است که 500 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد. این پدیده در ناحیه ای از این کهکشان رخ می دهد که نرخ ستاره زایی بالایی دارد. بنابراین احتمال وجود یک ابرسیاهچاله در این منطقه اندک است و احتمالا این پدیده تحت تاثیر حضور یک سیاهچاله ستاره ای اتفاق می افتد. البته با توجه به دوره تناوبی این FRB، که احتمالا حاصل حرکت یک جرم در مدار است، احتمال های دیگری را نیز می توان مطرح نمود.

حتی این احتمال وجود دارد که یک جرم تنها دلیل ایجاد این فوران رادیویی سریع باشد. هر چند که شرح این پدیده از این طریق با یاری داده های موجود کمی سخت تر از احتمالات دیگر است.

FRB 180916.J0158+65 اولین فوران رادیویی سریع تکرارشونده و منظمی است که تا کنون کشف شده. اما بعضی شواهد نشان می دهد که احتمالا فوران های رادیویی سریع تکرارشونده بسیار بیشتری نیز وجود دارد که ثبت آن ها فعلا در توان ابزارهای ما نیست. FRB 180916.J0158+65 تا حدودی شبیه به دیگر فوران های رادیویی سریع است و بنابراین این احتمال نیز وجود دارد که دیگر FRBها چرخه های منظمی داشته باشند که ما هنوز پیروز به آشکارسازی شان نشده ایم.

به این ترتیب قدم بعدی برای اخترشناسان ادامه آنالیز FRB 180916.J0158+65 و همچنین کوشش برای ثبت فوران های منظم در دیگر FBRها است.

عکس کاور: تصویری از کهکشان میزبان FRB 180916.J0158+65.

Credit: Gemini Observatory/NSFs National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory/AURA

منبع: Science Alert