اقتصاد جهانی روی بمب ساعتی تورم نشسته است - وبلاگ واحدی

دویچه بانک در گزارش اقتصادی اخیر خود به شدت هشدار داده اند که تمرکز بر محرک های اقتصادی بدون در نظر دریافت تورم ناشی از این محرک ها حتی اگر در کوتاه مدت خطری برای اقتصاد دنیای نداشته باشد، اشتباهی است که اثرات آن از سال 2023 به بعد نمایان خواهد شد. هشدار اقتصاددانان دویچه بانک کاملاً با نظرات سیاستگذاران و بعلاوه فعالان اقتصادی در تضاد است.

در گزارش دویچه بانک، به طور خاص از فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) و چارچوب سیاستی نو آن که بهبودی کامل و فراگیر اقتصاد را به قیمت تورم بالاتر مجاز می شمارد، انتقاد شده است. دویچه بانک در این گزارش هشدار داده است که تصمیم فدرال رزرو برای حفظ سیاست های پولی انبساطی تا زمانی که اثراتی از پایداری رشد نرخ تورم پدیدار گردد، عواقب وخیمی خواهد داشت.

دیوید فولکرتز لاندائو، اقتصاددان ارشد دویچه بانک و دیگر اقتصاددانان این بانک آلمانی، در این خصوص نوشته اند: پیامد تأخیر [در مهار تورم] بروز اختلالات بزرگتر در فعالیت های اقتصادی و اقتصادی خواهد بود. کوشش دیرهنگام برای مهار تورم منجر به ایجاد یک رکود جدی و شکل گیری زنجیره ای از فشارها و خطرات اقتصادی در سراسر دنیا به ویژه در اقتصادهای نوظهور خواهد شد.

تا به امروز چندین مقام ارشد فدرال رزرو تأکید نموده اند که تا زمانی که پیشرفت چشمگیری در تحقق هدف بهبود فراگیر اقتصاد مشاهده نگردد، نرخ بهره پایه را افزایش نخواهند داد و به گفته آنها هنوز فاصله زیادی تا تحقق این هدف وجود دارد. از سوی دیگر شاخص هایی مانند شاخص قیمت مصرف کننده و شاخص مخارج مصرفی شخصی به طور محسوسی افزایش یافته و کاملاً بالاتر از نرخ تورم 2 درصدی که تورم هدف فدرال رزرو محسوب می گردد، قرار گرفته اند. با این حال، سیاستگذاران آمریکایی می گویند افزایش کنونی نرخ تورم یک پدیده موقتی است و به محض اینکه اختلالات زنجیره های تأمین و اثرات برجای مانده از ماه های نخست بحران کرونا رفع گردد، تورم هم فروکش خواهد نمود.

اما اقتصاددانان دویچه بانک با چنین تحلیلی مخالفند و می گویند محرک های اقتصادی افراطی و تغییرات بنیادین اقتصادی موجب تداوم رشد تورم خواهد شد و فدرال رزرو هم برای مقابله با این سناریو آمادگی کافی نخواهد داشت. دیوید فولکرتز لاندائو در این رابطه می گوید: شاید تا سال 2023 طول بکشد تا بازگشت تورم به اقتصاد دنیای نمایان گردد. اولویت های فدرال رزرو به سمت اهداف اجتماعی قابل ستایش در حال تغییر است و به همین علت افزایش نرخ تورم را تحمل می نماید، اما نادیده دریافت تورم مانند این است که اقتصاد دنیای در حالی که روی یک بمب ساعتی نشسته است، به حال خود رها گردد. انفجار این بمب ساعتی به ویژه برای اقشار آسیب پذیر جوامع می تواند اثرات ویران کننده ای داشته باشد.

البته این موضع اقتصاددانان دویچه بانک هواداران زیادی در بین سایر اقتصاددانان ندارد. اغلب تحلیلگران و فعالان وال استریت با دیدگاه مقامات فدرال رزرو مبنی بر اینکه فشارهای تورمی کنونی پایدار نخواهد بود، موافقند و به همین علت چندان انتظار ندارند که سیاست های انبساطی فدرال رزرو در آینده نزدیک متوقف گردد. یان هاتزیوس، اقتصاددان ارشد گلدمن ساکس، می گوید دلایلی قوی برای اثبات گذرا بودن رشد تورم وجود دارد که یکی از آنها احتمال خاتمه یافتن ارائه مزایای اضافی از سوی دولت به بیکاران است که باعث خواهد شد کارگران طی ماه های آینده به مشاغل قبلی خود بازگردند و فشار دستمزدها کاهش یابد.

اقتصاددان ارشد گلدمن ساکس طی یادداشتی در این رابطه خاطرنشان می نماید: بخش زیادی از جهش اخیر قیمت ها ناشی از عوامل بی سابقه بیرونی است که طی ماه های آینده از اثرات آنها کاسته می گردد و قیمت ها به سطح نرمال بازخواهند گشت. همه این موارد نشان می دهد که فدرال رزرو باید تنها به صورت کاملاً تدریجی از سیاست های انبساطی کنونی فاصله بگیرد.

از نظر اقتصاددانان دویچه بانک، این یک دیدگاه اشتباه است. کنگره آمریکا تا به امروز با تخصیص بیش از 5 تریلیون دلار از انواع محرک های اقتصادی مرتبط با همه گیری ویروس کرونا موافقت نموده است و از ابتدای بحران کرونا ترازنامه فدرال رزرو تقریباً دو برابر شده و به مرز 8 تریلیون دلار رسیده است. حتی با وجود اینکه از ابتدای سال 2021 ماهانه به طور میانه 478 هزار شغل نو در آمریکا ایجاد شده و انتظار می رود که نرخ رشد اقتصادی این کشور در سه ماهه دوم امسال به حدود 10 درصد برسد، قرار نیست که فرایند تخصیص این محرک های اقتصادی متوقف گردد.

دیوید فولکرتز لاندائو در این خصوص یادآور می گردد: قبلاً هرگز شاهد این مقدار از سیاست های پولی و اقتصادی انبساطی هماهنگ نبوده ایم. در حالی که فراوری به سرعت افزایش یافته و در حال رسیدن به سطحی بالاتر از سطح بالقوه آن است، این سیاست های انبساطی همچنان ادامه دارند. به همین علت است که معتقدیم تورم این بار متفاوت از دوره های قبلی است.

اعضای تیم اقتصادی دویچه بانک می گویند تورمی که پیش روی اقتصاد دنیای است، می تواند شبیه تورم دهه 1970 میلادی باشد؛ دهه پرتلاطمی که طی آن نرخ تورم سالانه در دنیا به طور میانه نزدیک به 7 درصد بود و گاهی حتی دورقمی می شد. در آن موقع هم افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی نقش مهمی در رشد تورم دنیای ایفا کرد. پس از آن پل ولکر، رئیس وقت فدرال رزرو، رهبری کوشش های دنیای برای مهار تورم را بر عهده گرفت اما مجبور شد برای مهار تورم، نرخ بهره پایه را به مقدار چشمگیری افزایش دهد که این کار باعث رقم خوردن یک رکود دنیای شد. اکنون اقتصاددانان دویچه بانک نگران وقوع سناریویی مشابه با آنچه در دهه 1970 رخ داد، هستند.

آنها طی گزارش اخیر خود هشدار داده اند: افزایش قیمت ها حتی اگر روی کاغذ پدیده ای گذرا باشد، ممکن است همانند دهه 1970 به تغییر انتظارات تورمی منجر گردد. در صورت ادامه یافتن انتظارات تورمی حتی به مدت تنها چند ماه، مهار این انتظارات، آن هم با وجود انواع محرک های پولی و اقتصادی، کار دشواری خواهد بود.

از طرفی دویچه بانک تأکید می نماید که افزایش ناگزیر نرخ بهره به منظور مقابله با تورم در آینده، می تواند باعث بروز فاجعه در اقتصاد دنیای -که سطح بدهی ها در آن بسیار بالاست- گردد؛ به ویژه در اقتصادهای نوظهور که نرخ رشد آنها طی سال های آینده برای پوشش دادن افزایش هزینه های اقتصادی کافی نخواهد بود.