کتابدار کتابشناس کم داریم - وبلاگ واحدی

وی افزود: بخشی از جهت گذار به حالت جدید، آموزش کتابداران است که متاسفانه در دانشگاه ها ارائه نمی شود تا کتابداران بتوانند شرایط حال را مدیریت کنند تا به شرایط جدید برسند؛ مراکز و سازمان هایی که آموزش ضمن خدمت به کتابداران می دهند، نمی توانند آموزش های لازم را به اهالی این حوزه ارائه کنند.

محبوب با اشاره به چرایی ناتوانی دانشگاه ها و دانشگاهی ها در آموزش مناسب و موثر کتابداران گفت: در فرآیند آموزش، یک سو آموزش دهنده و سوی دیگر، آموزش گیرنده قرار گرفته است که میان آن ها محتواهای آموزشی مبادله می شود و در نهایت زمینه ای برای کار فعالیت آموزش گیرنده ایجاد می شود.

این پژوهشگر بیان نمود: در قدم نخست، آموزش دهنده ها در دانشگاه ها و یا در سازمان ها مشغول آموزش دانشگاهی و یا آموزش ضمن خدمت کتابداران هستند. این آموزش دهنده ها عموما دانش شان خیلی قدیمی است و دانش خود را به روز نکرده و همپای دانش نو پیش نرفته اند؛ بنابراین کسی که خود دانش نو را کسب نکرده نمی تواند دانش جدیدی را به دیگری منتقل کند.

وی ادامه داد: در وهله بعد، دانشگاهی جوان، دانش جدید دارند اما با مشکل بینشی روبرو هستند. به این معنا که آنقدر نگاه شان فناوری زده است که زمینه کار در واقعیت اجتماعی ایران را کنار گذاشته اند و این مساله موجب شده تا این دسته از پژوهشگران بر لبه های علم جهان و بخشی از دانش کتابداری حرکت کنند؛ اما آن دانش، قابل انتقال و عبور از شرایط گذار به مرحله جدید نیست.

کتابداران پیروز، خودآموزان فعال این حوزه اند

محبوب اشاره کرد: البته از سوی دیگر آموزش گیرنده ها نیز وقتی وارد این رشته می شوند، دچار مسائلی اند. به دلیل تصویری که این رشته با خود به همراه دارد، افراد قوی وارد این رشته نمی شوند، حتی اگر محتوا خوب و جدید باشد؛ اما از سوی دیگر مسائل و مسائل موجود دست به دست هم می دهند که توانایی ها و شایستگی ها برای کار در کتابخانه ها، به سختی کسب شود. کسانی که در عرصه کتابداری پیروز هستند، افرادی اند که به صورت خودآموز سراغ کسب دانش این رشته می فرایند.

وی با اشاره به چهره ای که از رشته کتابداری و کتابدار در کشور متصور است، گفت: از نظر من، تصویری که از این رشته در جامعه وجود دارد، متاثر از رفتار کتابدار و نقش کتابخانه در زندگی مردم است. هرچقدر بتوانیم سهمی از زندگی مردم را به این دو مولفه اختصاص دهیم تا نقش پررنگی در زندگی مردم داشته باشند، این تصویر شفاف و موثرتر خواهد شد؛ اما وقتی این سهم ادا نشده و تلاشی هم برای آن نمی کنیم، خود به خود مردم کتابداران را به کناری می گذارند. پس کتابداران باید خود را در دل جامعه ببرند، ببینند که مردم چه می خواهند، خدمات بهتری برایشان فراهم کنند. این کار موجب می شود، تصویر کتابدار در جامعه جلوه بیشتری پیدا کند.

این پژوهشگر بیان نمود: شروع و بدنه کار کتابداری در گذشته،با آدم های موثری بوده است؛ اما در این میان آدم های ضعیفی وارد شدند و چرخه معیوبی شکل گرفته است.

کتابداران کتاب ها را کمتر می شناسند

پژوهشگر کتابخانه های عمومی درباره پایه های آموزشی مورد نیاز کتابداران برای فعالیت در کتابخانه و خدمات رسانی به جامعه گفت: رویکرد اشتباهی که در رشته علوم انسانی و به طور خاص رشته کتابداری وجود دارد، این است که دانشجو باید برای پژوهشگری، آماده شود و این رویکرد پژوهش پروری رویکرد نادرستی است. از طرف دیگر باید کمی حرفه ای تر به موضوع نگاه کرد، چراکه بیشتر این دانشجویان باید در کتابخانه ها جذب شوند و مهم ترین حوزه جذب دانشجویان رشته کتابداری نیز در کتابخانه های عمومی است که بیشترین فعالان این رشته را به خود جذب می کند.

محبوب افزود: کتابداران مجبورند، با مردم ارتباط بگیرند؛ بنابراین شیوه ارتباط باید در دانشگاه ها نظم و سامان بگیرد. علاوه براین باید دانش های مرتبط با شناخت منبع نیز آموزش داده شود؛ چراکه برخلاف ادعا ها، این فعالیت کمرنگ است. کتاب شناس خوب در میان کتابدران کم داریم، کسی که کتاب را بشناسد.

وی با بیان اینکه امر فناوری بر رشته کتابدراری تاثیرگذار است، گفت: آموزش فناوری نیز ضروری است؛ اما رویکرد آموزش فناوری در رشته کتابداری اشتباه است و به سمتی پیش می رود که به جای اینکه فناوری در خدمت کتابداری باشد، کتابداری فدای فناوری شده است.

کرونا، تغییری در شرایط کاری کتابداران ایجاد نمی کند

این پژوهشگر درباره تاثیرگذاری شرایط کرونا بر تغییر نیازهای آموزشی کتابدران برای خدمت رسانی آنلاین و بهتر به مراجعه کنندگان در شرایط کرونا بیان نمود: شرایط کرونا تغییری در شرایط کاری کتابداران ایجاد نمی کند؛ چراکه همیشه می گوییم، کتابخانه ها ازجمله کتابخانه های عمومی باید پاسخگو نیاز مردم باشند، نیاز مردم در شرایط فعلی، عوض شده است. اگر کتابداران درست آموزش دیده باشد، به راحتی این تغییر نیاز را درک کرده و خود را با آن منطبق می کند و در هر شرایطی می تواند خود را به راحتی با آموزش ها همسان کند و به نیازها پاسخ دهد.