مغز ما چگونه یاد می گیرد؟ - وبلاگ واحدی

1. ما اطلاعات تصویری را بهتر درک می کنیم

حدود پنجاه درصد از منابعی که مغز از آنها استفاده می نماید، به واسطه حس بینایی به دست آمده اند. برای چند لحظه به خوبی به این مساله فکر کنید که نیمی از توانایی مغز شما به حس بینایی و پردازش های مغزی ای وابسته است که آنچه می بینید را به اطلاعات تبدیل کند. نیمه دیگر مغز، به پردازش سایر اطلاعات دریافتی از نقاط و حواس دیگر شما می پردازد. بینایی تنها حس از حواس پنجگانه نیست که حجم عظیمی از انرژی، برای دریافت و پردازش اطلاعاتش است، اما در این مورد خاص، از سایر حواس جلوتر است. یکی از مهمترین مولفه های تاکید روی اهمیت حس بینایی بر یادگیری، این است که ما متن ها را پیش از اینکه بخوانیم، در واقع می بینیم. هم اینک که مشغول مطالعه این متن هستید، مغز شما هر واژه را به صورت یک تصویر مجزا می بیند، پردازش می نماید و می فهمد. سرعت انجام این پردازش ها به حدی است که امکان مطالعه و درک سریع و راحت با کمک اطلاعاتی که از تصاویر (واژه ها) می گیریم، به وجود می آید. در کنار قدرت تشخیص اشیا، حس بینایی ما توانایی ویژه ای در تشخیص هر چیزی متحرکی را هم دارد. پس با توجه به این نکته، استفاده تصاویر و خصوصا تصاویر متحرک (از هر نوعی) می تواند بر یادگیری موثر باشد.

2. ما جزییات را در تصاویر بزرگ تر بهتر به خاطرمان می سپاریم

هنگامی که مشغول یادگیری مفاهیم تازه متعدد هستیم، گم شدن در میان اطلاعات اتفاقی ساده است که ممکن است هر لحظه پیش بیاید. یکی از راه های پیشگیری از این مساله، ایجاد تمرکز روی تصویری بزرگ تر از چیزی است که مشغول یادگیری بخش هایی از آن هستید. این مساله احتمالا در زمان هایی که مشغول یادگیری چیزهای تازه هستیم برای بازگشت به مفهوم کلی و کشف ارتباط مفاهیم جزیی با آن، موثر خواهد بود. در واقع مغز ما تمایل دارد جزییات چیزهایی را که فرا می گیرد به چیزهایی بزرگ تر مرتبط کند. با مطلعی از این نکته می توانیم در این تمایل طبیعی مغز، نقش مفیدی بازی نموده و آن را برای بهبود عملکرد یادگیری کمک دهیم. زمانی که مغز اطلاعات نوی را دریافت می نماید، در پی اطلاعاتی مشابه می گردد تا این داده های تازه را به نوعی به آن مرتبط کند. برای درک بهتر، تصور کنید مغز مانند کمدی پر از قفسه است که با اضافه شدن لباس های بیشتر، قفسه های آن هم بیشتر شده و خود به خود اقدام به دسته بندی لباس ها و طبقات می نماید. در این صورت اگر یک ژاکت مشکی (اطلاعاتی نو) به آن اضافه کنید، کمد (مغز) در پی قفسه ای می گردد که لباس های مشکی زمستانی یا پشمی در آن قرار گرفته است. و سپس ژاکت را در آن قفسه قرار می دهد. با این تفاوت که شما در دنیای واقعی نمی توانید یک لباس را به طور همزمان در چند قفسه قرار دهید، اما این مساله در مورد ساختار مغز و اطلاعات و طبقه بندی آنها فرق دارد. به همین دلیل است که با وجود میلیون ها خاطره، واژه، تصویر، صدا و چیزهای دیگر، در اغلب اوقات -حتی بدون اینکه متوجه باشیم- می توانیم به سرعت اطلاعات مرتبط با هر مورد را بازیابی نموده و به یاد آوریم. این مساله در مورد دانستنی های ما پیچیده تر هم هست. چنان که با رسیدن به موضوعات مرتبط، دانستنی های مرتبط در مغز پیدا شده و پردازش ها برای نتیجه گیری های نو و یادگیری های تازه هم با سرعتی باورنکردنی اعمال می شوند.

3. خواب، تاثیری عمیق روی یادیگری و قدرت حافظه ما دارد

مطالعات نشان داده اند که خواب شبانه -خصوصا در زمان هایی که مشغول یادگیری چیزی تازه هستیم- می تواند بازدهی ما را در یادگیری به شدت افزایش دهد. در یک مطالعه در همین رابطه، بازدهی شرکت کنندگانی که در طول 12 ساعت مشغول یادگیری یک چیز تازه و سپس خواب شبانه در بین ساعات یادگیری بودند، 20.5 درصد بود. در حالی که کسانی داشتند که در طول ساعات پیاده روی تنها چهار ساعت اطلاعات تازه ای دریافت نموده بودند تنها 3.9 درصد بازدهی در یادگیری نشان دادند. چرت زدن هم می تواند مثل یک خواب کامل در شب، بر روی یادگیری ما تاثیر مثبت بگذارد. در تحقیقی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، معین شد شرکت کنندگانی که پس از تکمیل یک چالش یادگیری چرت زده بودند، بازدهی بیشتری در قیاس با زمانی که آزمایش را بدون وقفه تکرار کردند، داشته اند. دکتر متیو واکر (Dr. Matthew Walker) -رهبر تیم تحقیقاتی این دانشگاه در تحقیق یاد شده- می گوید خواب برای مغز مثل یک اسفنج خشک است. همانطور که اسفنج قدرت جذب بالایی دارد، خواب هم کمک می نماید قدرت جذب اطلاعات نو در مغز افزایش یابد.

4. بی خوابی به طرز چشم گیری بر قدرت یادگیری چیزهای نو تاثیر منفی می گذارد

بی خوابی یا بدخوابی می تواند برای یادگیری چیزی ترسناک باشد. با وجود تحقیقات و تئوری های موجود، ما هنوز به طور کامل از همه فواید خواب مطلع نیستیم و -متاسفانه- به خواب اهمیت چندانی نمی دهیم. اما با این وجود ما نمی توانیم به طور دقیق در مورد همه تاثیرات مثبت خواب نظر قاطع داشته باشیم. ما تنها می دانیم در صورتی که خواب کافی نداشته باشیم، چه اتفاقاتی ممکن است برای مان بیفتد. بی خوابی قدرت ریسک ما را کاهش داده و تمایل مان به عادات قدیمی را افزایش می دهد. به علاوه بی خوابی بر جسم ما نیز تاثیر منفی گذاشته و باعث ایجاد حس خستگی مفرط در ما می گردد. اما مهمتر از همه، تاثیر بی خوابی بر یادگیری است. بی خوابی یا بدخوابی قدرت دریافت اطلاعات تازه در مغز را -در قیاس با زمانی که خواب خوبی داشته ایم- تا 40 درصد کاهش می دهد. مطالعه ای در دانشگاه پزشکی هاروارد نشان داده که 30 ساعت اول پس از یادگیری اهمیت ویژه ای دارد. اگر در طول این بازه بی خوابی به سراغ شما بیاید و نتوانید یک بازه کامل را بخوابید، تقریبا تمام آنچه یاد گرفته اید از دست می رود.

5. برترین شکل یادگیری به هنگام یاددادن به دیگران بروز می نماید

با کوشش برای یاد دادن چیزی به دیگران، ما اطلاعات نو و بیشتری دریافت می کنیم، سازماندهی اطلاعات در مغز ما بهتر شده و اطلاعات مربوط به آن موضوع خاص را بهتر به یاد می آوریم. نیمی از شرکت کنندگان در یک تحقیق آنچه یاد گرفته بودند را برای سایر شرکت کنندگان بازگو کردند. پس از این مرحله، هر دو گروه در مورد اطلاعات آموزش داده شده مورد آزمایش قرار گرفتند. در این آزمایش معین شد گروهی که اطلاعات را به دیگران انتقال داده اند، به مراتب بازدهی بیشتری در یادگیری و بازیابی اطلاعات داشته اند. با وجود اینکه ما متوجه تاثیر عمیق روند یاددهی به دیگران روی یادگیری خودمان نمی شویم، اما این مساله به صورت ناخودمطلع بر روی بهبود یادگیری ما، تمرکز بر اطلاعات مهمتر، کشف ارتباطات بهتر بین مفاهیم و سازماندهی بهتر اطلاعات در ذهنمان، تاثیر مثبت می گذارد.

6. یادگیری اطلاعات تازه با جایگذاری صحیح بهبود می یابد

یکی از روینمودهای یادگیری در نتیجه تحقیقی در دانشگاه UCLA کشف شد که دیک اشمیت (Dick Schmidt) محقق ارشد این تحقیق، آن را Block Practice نامگذاری کرد. وقتی که شما مشغول تمرین چیزی یا تمرکز بر چیزی هستید، بارها و بارها تکرار و یادگیری موردی خاص، می تواند در بازیابی بهتر آن موثر باشد. این چیزی است که آقای اشمیت از آن به عنوان Block Practice یاد نموده است. برای مثال، مورادی همانند چند ساعت متوالی مطالعه تاریخ، یا ساعت ها تمرین تنیس با تمرکز روی سرویس زدن، از نمونه های یاد شده هستند.

با این وجود، آقای اشمیت هوادار روشی متفاوت برای یادگیری به نام ‘جایگذاری است که از ترکیب اطلاعات و مهارت ها در تمرینات و بازآوری های آینده حاصل می گردد. در مطالعه دیگری در دانشگاه UCLA باب بیورک (Bob Bjork) در آزمایشگاه روانشناسی خود بر روی تکنیک جایگذاری تحقیق کرد. در یکی از آزمایش ها، او سعی کرد با نمایش چند تصویر به شرکت کنندگان، سبک های هنری را به آنها بشناساند. در این آزمایش، بعضی از شرکت کنندگان شش نمونه از کارهای هنری یک نقاش در یک سبک خاص نشان داده میشد و سپس سراغ تصاویر دیگر می رفتند (Block Practice). اما سایر شرکت کنندگان نقاشی ها را به صورت ترکیب شده مشاهده کردند.

پس از آن، شرکت کنندگان هر دو گروه باید سبک نقاشی هایی که در تصاویر وجود نداشت را با توجه به آموخته های خود تشخیص می دادند. نتیجه این آزمایش نشان داد کسانی که تصاویر را به صورت جایگذاری شده مشاهده کردند سبک 60 درصد نقاشی ها را درست حدس زده و این عدد برای آنها که با تکنیک Block Practice تصاویر را دیده بودند تنها 30 درصد بود.

جالب اینکه بیش از 70 درصد شرکت کنندگان تصور می کردند که تکنیک Block Practice در یادگیری آنها موثرتر بوده است. اما نتیجه خلاف این را ثابت کرد. آقای بیورک معتقد است علت تاثیرگذاری بیشتر در روش جایگذاری، بازی با قابلیت های عصبی در مغز ما و کمک به تشخیص بهتر الگوها است. در دنیای واقعی هم، در موقعیت های خاص به سراغ بازبینی بعضی اطلاعات خاص می رویم و بدین ترتیب اطلاعات نو را با آنچه از قبل می دانستیم، جایگذاری می کنیم. آقای بیورک اشاره می نماید، احتیاج به باهوش تر بودن برای ما و بهبود روند یادگیری در ما، لازم است. به گفته او همانطور تقریبا در هر شغلی، ضرورت آشنایی با تکنولوژی های تازه وجود دارد، آشنایی با تکنیک های نو یادگیری هم به همان مقدار مهم است.

Crewblog.wpengine