ایده اصلی هامون بازسازی کنش های گفت وگومحور در جنوب ایران است - وبلاگ واحدی

جهت دریافت خدمات هزینه بازسازی ساختمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

طبیعتا شناسایی زوایایی پنهان و آشکار تاریخ و باروری و رشد فرهنگی این منطقه در سال های اخیر نیازمند مطالعات تخصصی در حوزه های فرهنگی، جامعه شناسی و مردم شناسی است که عموما در قامت کتاب رخ می کنند. در این راستا، انتشارات هامون نو به مدیریت اسماعیل حسام مقدم و مهدیه امیری، زوج روزنامه نگار دشتستانی، با انتشار آثاری نو، گام های اصولی و بنیادین در تحقق گفتمان سازی فرهنگی برداشته است.

البته این زوج با راه اندازی پروژه هامون شامل انتشارات هامون نو، دوهفته نامه هامون، فصلنامه نامه هامون، سالنامه ارغنون هامون و وبسایت هامون ایران، درصدد برآمده اند تا ضمن انتشار آثار شاخص در حوزه فرهنگ، جامعه و تاریخ جنوب ایران با موضوع بوشهر، در گفت وگو با متخصصان و چهره های شاخش علمی، فرهنگی و دانشگاهی به ترویج گفت وگو و دیالوگ در جامعه پیرامونی خود بپردازند. حسام مقدم که دانش آموخته رشته مطالعات فرهنگی است، می گوید: این کوشش بینارشته ای که در انتشارات هامون نو دنبال می کنیم، بر پایه و اساس مطالعات فرهنگی پایدار شده است.

در ادامه گفت وگویی را با اسماعیل حسام مقدم، بنیانگذار انتشارات هامون نو؛ مدرسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی جنوب ایران صورت داده ایم که از نظر شما مخاطبان می گذرد.

آقای حسام مقدم! گفت وگو را با چگونگی تولد پروژه هامون در جنوب کشور آغاز کنیم. بر پایه کدام ضرورت های ذهنی و اجتماعی، شما این پروژه عظیم فرهنگی را اجرایی کردید؟

پروژه هامون بازگشت به جامعه مدنی در اوایل دهه نود شمسی با مرکزیت دشتستان در استان بوشهر صورت بندی گفتمانی شد و به تبع انتشارات هامون نو نیز در دل همین پروژه گفتمانی معنا پیدا کرد. ایده اصلی بنیانگذاران پروژه هامون، بازسازی عقلانیت مفاهمه ای و کنش های گفت وگومحور در عرصه عمومی جنوب ایران بود و این به دلیل خاستگاه فکری و اندیشگی کنشگران هامون که غالبا در حوزه مطالعات فرهنگی و اجتماعی بودند، شکل گرفته بود.

در یک جریان سیستماتیک قصد بر این بوده است که به طور خاص فراوری متن و محتواهای فکری و گفت وگویی هدف بنیادین پروژه هامون باشد. به این دلیل که طی آنالیز ها و تحلیل های موجود، به لحاظ وجود متن (متن نوشتاری، تصویری، نمادین و رسانه ای) با فقر و نقصان هایی در سطح جنوب ایران روبرو بوده ایم. بنابراین کوشش خود را از همان ابتدای صورت بندی گفتمانی پروژه هامون بر اساس فراوری متن گذاشتیم. در این تحلیل که حاصل گفت وگوهای من در اواخر دهه هشتاد با کسانی همچون دکتر ناصر فکوهی و دکتر مصطفی مهرآیین بوده است، من را بر آن داشت که پس از بازگشت به جنوب ایران کوشش های مفهومی و اندیشگی خود را در آفرینش و بازآفرینی متن صورت بخشم.

از سوی دیگر، هجمه مطالعات تاریخ نگارانه محض (بدون هیچ گونه پیوندی با زندگی روزمره) فضای فراوری متن و اندیشه در جنوب کشور را با نقصان هایی در جامعه مدنی روبرو ساخته بود و در روبروه با جریان تاریخیّت گرایی محض، پروژه هامون در کوشش برای بازاحیا و بازآفرینی جامعه مدنی و آنچه که در زمانه و زمینه معاصر صورت بندی می گردد، اهتمام ورزید.

در همین جریان مجموعه نشست های عصرانه فرهنگی هامون به مثابه فراوری اندیشه از جهت گفت وگو و دیالوگ در سال های 92 تا 94 شکل گرفت و در همین تاریخ برای مستندسازی وبسایت هامون ایران؛ تارنمای جامعه مدنی جنوب ایران نیز تاسیس شد. ناگزیر ارتباطات و پیوندهای فکری در درون نشست های هفتگی عصرانه فرهنگی هامون، خواه ناخواه باعث فراوری متن شد و از همین رو، ضرورت انتشار و بازنشر مفاهیم و گفت وگوها در عرصه عمومی خود را نمایان تر ساخت که همین باعث شد در سال 1393 مجوز انتشارات هامون نو از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخذ گردد.

پروژه هامون؛ بازگشت به جامعه مدنی در حدود یک دهه گذشته بر پنج حوزه فکری به فراوری متن پرداخته است؛ 1) مطالعات جامعه مدنی، 2) مطالعات فرهنگی، 3) مطالعات زنان و خانواده، 4) مطالعات محیط زیست و توسعه پایدا ر و 5) مطالعات جنوب ایران که همیشه در انتخاب کتاب برای انتشار در انتشارات هامون نو این پنج حوزه به عنوان نقشه راه مدنظر مدیران انتشاراتی بوده است.

همزمان با آغاز پروژه هامون جامعه پیرامونی شما در چه وضعیتی قرار داشت؟

در دوران پایانی دولت دهم غالب نیروهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در سطح جنوب ایران پراکنده و از هم پاشیده شده بودند؛ و فضای رخوت و ناامیدی نیز در رسانه ها و مطبوعات به چشم می خورد. صورت بندی گفتمانی پروژه هامون دقیقا مبتنی بر شکل داده به فضایی مفهومی و اندیشگی بود که اصل گفت وگو و دیالوگ و مفاهمه به عنوان بارزترین ایده و خاستگاه خود را نمایان می کرد و کوشش بنیانگذاران پروژه هامون بر این بوده که بر سطوح متعدد آگاهی بتواند ارتباط و پیوندهای فکری برقرار کند؛ به طوری که همیشه یکی از اندیشه های موثر در پروژه هامون، پروفسور داریوش شایگان معرفی شده است که با پیوند سه ساحت اندیشه ایرانیت، اسلامیت و مدرنیت راه را به سوی گگرددن بال های گفت وگو و مفاهمه به پیش برده است.

حال در زمانه و زمینه ای که تهی از هر گونه ارتباط و پیوند و افق معنایی مشترک در میان نیروها و کنشگران مدنی بوده است، پروژه هامون دقیقا روی همین گسل و گسست صورت بندی شده است تا بتواند پاسخی هر چند کوچک به نیازهای جامعه مدنی جنوب ایران باشد. تجربه زیسته پروژه هامون در طول سال های مذکور به نوعی نشان می دهد که در این راستا با توفیق نسبی همراه بوده است.

کوشش های مفهومی برای فراوری متن در چندین نشریه در این سال ها از سوی اعضای پروژه هامون شاید خود گواهی بر این ادعا باشد که این پروژه در کوشش بوده است که گسست های بازیگران جامعه مدنی را به هم آوایی و همنشینی بدل کند. به تبع این فرایند در ادامه به تغییر فضای سیاسی و اجتماعی ناشی از برآمدن دولت جدید قوت گرفت و شبکه ریزوم وار (ریشه های در سطح گسترده شده) پروژه هامون گسترده تر شد و با اخذ مجوزهای دوهفته نامه آوای هامون؛ نشریه جامعه مدنی جنوب ایران، فصلنامه نامه هامون؛ اجتماع فرهنگی- هنری جنوب ایران و سالنامه ارغنون هامون؛ رساله علوم انسانی جنوب ایران وسعت بیشتری به خود گرفت.

چالش هایی که در ابتدای راه با آن ها روبه رو شدید، کدام بود؟

بدون شک چالش های اولیه انتشارات هامون نو حضور در شهرستان و فاصله از مرکز چاپ و نشر ایران بوده است. هرچند که انتشارات به طور خیلی دقیق پروژه گفتمانی خود را برساخته کرد؛ اما فاصله جغرافیایی در شکل گیری هویت حرفه ای انتشارات تاثیرگذار بوده است ولی کوشش ما با توجه به شکل گیری رسانه ها و مطبوعات متعدد در پروژه هامون به نوعی توانست در طول این یک دهه این مساله را اندکی حل نماید. از دیگر چالش های اولیه که همچنان با انتشارات هامون نو هم نفس و عجین است، بی شک منابع اقتصادی موثر و کارآمد برای انتشارات است.

چرا در این پروژه بیشتر مباحث شما نظری و انتزاعی است؟

در تحلیل ها و آنالیز هایی که باعث شکل گیری و برساخته شدن پروژه هامون شد، ضعف تئوریک و نظری کنش های اجتماعی و مدنی در عرصه عمومی جنوب ایران بود که در غالب کوشش های جمعی در عرصه عمومی جنوب ایران ما با جوانمرگی و عدم تداوم و فقدان پیوستار در حرکت روبرو بوده و هستیم. از همین رو، از همان ابتدا در پروژه هامون کوشش شده است که بگردد با گفت وگو و دیالوگ به افق های معنایی مشترک در بین کنشگران جامعه مدنی رسید تا از این معبر بگردد دیرزمانی فعالیت ها در عرصه عمومی را برساخته کرد.

از درون پروژه هامون علاوه بر انتشارات هامون نو و نشریات و رسانه های هامون، چندین انجمن غیردولتی در حوزه های زنان، محیط زیست، آموزش، بهداشت، حقوق شهفرایندی، نیکوکاری و توانیابان تاسیس شد که هیات موسسین این انجمن ها دقیقا از درون همان ارتباطات گسترده در عصرانه های فرهنگی هامون، رسانه و مطبوعات و انتشارات هامون گرد آمدند و غالب این انجمن ها در حال حاضر به طور مستقل در حال فعالیت و کنشگری مدنی هستند.

از مهم ترین اقدامات و تحرکات خودجوش و هدفمند پروژه هامون بگویید؟

جمع بندی آنچه که در یک دهه اخیر در پروژه هامون؛ بازگشت به جامعه مدنی صورت بندی شده است، این است که در چشم انداز بیست ساله ای که برای این پروژه در نظر گرفته شده است، هویت سازی و نهاد سازی به تمامی با موفقیت همراه بوده و حال به طور دقیق اجزای لازم برای شکل دهی به یک پروژه فراوری متن آکادمیک و ژورنالیستی مهیا شده است.

در حال حاضر، پروزه هامون در ارتباط وثیق با انجمن های علمی تخصصی در سطح کشور مانند موسسه انسان شناسی و فرهنگ، موسسه رخداد تازه، انجمن جامعه شناسی ایران، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انجمن انسان شناسی ایران، انجمن ایرانی مطالعات زنان، انجمن تاریخ نگاران زن و انجمن زنان کارآفرین قرار گرفته است که همین ایجاد شبکه در جهت بلوغ این پروژه بسیار مهم و حیاتی است. بنابراین می گردد چشم انداز یک دهه آینده پروژه هامون را بر اساس همین فعالیت ها و کنش هایی که در طول یک دهه اخیر اجرا شده است، بازنمایی کرد.

مسائلی که در فرایند کار این پروژه با آن دست به گریبان هستید، چیست؟

یکی از عظیمترین مسائل و مسائل فعالیت در حوزه انتشارات هامون نو، نبود تجربه ای مشابه در حوزه ای است که پروژه هامون به دنبال آن است. ما اساسا نمونه های خیلی محدود و معدودی در این زمینه داشته ایم که بتوانند روشنگر و کمک رسان به پروژه در طی جهت خود باشند. بی شک زیستن در یک جامعه پیچیده خلاقیت های زیستی خود را طلب می نماید و شاید در این زمینه عظیم ترین مشکل به روز کردن خلاقیت ها و روش های زیستن در میان مسائل پیچیده پیرامون باشد.

چه افق و چشم اندازی را برای آینده فعالیت های هامون در نظر گرفته اید؟

همان طور که اشاره کردم، بی شک چشم اندازه یک دهه آینده پیش روی انتشارات هامون نو به طور خاص و پروژه هامون به طور عام، فراوری متن به طور گسترده و وسیع در حوزه های آکادمیسم و ژورنالیسم در حوزه جنوب ایران با انتشار ملی و بین المللی است.

منابع اقتصادی پروژه شما در انتشارات هامون نو چگونه تامین می گردد؟ و بیشتر راغب به انتشار کدام آثار و موضوعات هستید؟

منابع اقتصادی از همان ابتدا تا به امروز بر عهده موسسان و بنیانگذاران پروژه هامون بوده است و انتشارات هامون نو؛ مدرسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی جنوب ایران نیز بر همین اساس مدیریت اقتصادی شده است. هرچند که در سال های اخیر اندکی از منابع چاپ و نشر و توزیع کتاب به تداوم این پروژه کمک رسانده است. بدیهی است انتشارات هامون نو در پنج حوزه به کوشش فکری و اندیشگی پرداخته و می پردازد و به تبع همه کتب منتشر شده (در حدود صد جلد) در همین زمینه های پنج گانه صورت بندی شده اند.

همسر شما از روزنامه نگاران و فعالان مطرح حوزه زنان استان بوشهر به شمار می رود، حضور وی در کنار شما چقدر در پیشبرد اهداف عالی پروژه هامون تاثیرگذار بوده است؟

پروژه هامون و انتشارات هامون نو در تمامی سطوح مدیون حضور همسرم، مهدیه امیری است. از دل زندگی شخصی ام با همسرم، فرزند واقعی مان دخترم ارغنون حضوری بی واسطه و بلامنازع دارد. فرزند مجازی مان هامون هم تاثیرگذارترین کنش ها و عملکردهای دلالت بخش ما را در طول یک دهه اخیر شکل داده است.